Dla unitariuszy (arian, antytrynitarzy), powracających na łono Kościoła katolickiego.

1. Unitariusze wyznają następujące prawdy religii katolickiej:

1. Że jest jeden Bóg.
   
2. Że Bóg stworzył świat i pierwszą parę ludzi, od których pochodzi cały rodzaj ludzki.
   
3. Że pierwsi rodzice nie zachowali przykazania Boskiego, ale popełnili grzech.
   
4. Że ród ludzki otrzymał objawienie przez proroków, Jezusa Chrystusa i apostołów.
   
5. Że Jezus Chrystus jest obiecanym od Boga Odkupicielem. Nauka jego zapewnia zbawienie wieczne.

2. Jakie są najważniejsze różnice pomiędzy katolicką nauką wiary a nauką unitariuszy?

1. Unitariusze uznają tylko jedną istotę i jedną Osobę Boską. Według nich Jezus Chrystus nie jest Bogiem, ale człowiekiem, Duch Św. nie jest Osobą, ale mocą Bożą. Według katolickiej nauki są trzy Osoby Boskie: Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Św., te trzy Osoby mają jedną istotę i jedną naturę Boską. Jezus Chrystus jest Synem Bożym, który stał się człowiekiem. Duch Św. jako trzecia Osoba Trójcy Najśw. jest jednej istoty i jednej natury z Bogiem Ojcem i Synem Bożym.
   
2. Według religii katolickiej grzech pierworodny przechodzi na każdego człowieka; unitariusze tę naukę odrzucają.
   
3. Według unitariuszy Jezus Chrystus odkupił świat swoją nauką, dając nam poznać Boga, cel życia i nasze obowiązki. Według katolickiej religii Jezus Chrystus odkupił świat przez śmierć krzyżową, tj. przez ofiarę zadośćuczynną za grzechy ludzkie.
   
4. Unitariusze nie uznają sakramentów, przyjmują tylko dwa obrzędy, mianowicie chrzest, jako obrzęd uroczystego przyjęcia jednostki do grona wyznawców wiary chrześcijańskiej, oraz Komunię, która według nauki unitariuszy jest aktem wspomnienia o śmieci Chrystusa, mającym wzbudzać chęć wstępowania w jego ślady. Według katolickiej religii istnieje siedem sakramentów Nowego Zakonu, które przynoszą rzeczywiście łaskę Boską z ustanowienia Jezusa Chrystusa: tj. chrzest, bierzmowanie, Ciało i Krew Pańska, pokuta, ostatnie namaszczenie, kapłaństwo i małżeństwo.
   
5. Według unitariuszy Kościół jest duchowym tylko stowarzyszeniem chrześcijan, dążących do doskonałości. Według nich chrzest jest jedynie zewnętrznym wyznaniem, że chrześcijanie wysoko cenią wiarę. Według religii katolickiej zaś Kościół jest widzialnym, a nie tylko duchowym związkiem wiernych (chrześcijan), przyjmujących te same sakramenty, których widzialną głową jest następca św. Piotra, tj. biskup rzymski, czyli papież.
   
6. Unitariusze uznają za naukę Chrystusa tylko to, co znajduje się w Piśmie św., utrzymują też, że Pismo św. może każdy dowolnie sobie tłumaczyć. Według katolickiej religii źródłem wiary objawionej jest Pismo św. i Tradycja, czyli ustne podanie. Kościołowi zaś przysługuje prawo rozstrzygania o autentycznym rozumieniu Pisma św.
   
7. Według unitariuszy do odpuszczenia grzechów wystarczy grzechy poznać i za nie żałować, aby w ten sposób z dnia na dzień wzrastać w łasce i prowadzić życie miłe Bogu. Według religii katolickiej potrzeba ponadto wyznać grzechy i odprawić pokutę naznaczoną przez spowiednika.

3. Czy nauka o Trójcy Najśw. znajduje się w Piśmie św.?
Nauka o Trójcy Najśw. znajduje się już w Starym Zakonie, który wyznaje Mesjasza od wieków zrodzonym Bogiem, oraz Synem Bożym tej samej, co Bóg Ojciec istoty i natury. "Powiedział do mnie: Tyś Synem moim, Ja Ciebie dziś zrodziłem" (Ps 2, 7 - patrz Ps 45, 7-8). "Wyrocznia Boga dla Pana mego: Siądź po mojej prawicy, aż Twych wrogów położę jako podnóżek pod Twoje stopy.... Z łona jutrzenki jak rosę Cię zrodziłem" (Ps 119, 1.3 - patrz Prz 8, 22.25; 8, 30). "Kto wstąpił do nieba i zstąpił?... Jakie jest jego imię? - A jakie syna?" (Prz 30, 4). "Ma* luczki narodził się nam i Syn jest nam dany: i stało się panowanie na ramieniu jego: "Przedziwny Doradca, Bóg Mocny, Odwieczny Ojciec, Książę Pokoju" (Iz 9, 5). "I wyrośnie różdżka z pnia Jessego, wypuści się odrośl z jego korzeni. I spocznie na niej Duch Pański" (Iz 11, 1.2). "Powstań! Świeć, bo przyszło twe światło i chwała Pańska rozbłyska nad tobą. Bo oto ciemność okrywa ziemię i gęsty mrok spowija ludy, a ponad tobą jaśnieje Pan, i Jego chwała jawi się nad tobą" (Iz 60, 1.2). - "Wzbudzę Dawidowi Odrośl sprawiedliwą. Będzie panował jako król, postępując roztropnie, i będzie wykonywał prawo i sprawiedliwość na ziemi. W jego dniach Juda dostąpi zbawienia, a Izrael będzie mieszkał bezpiecznie. To zaś będzie imię, którym go będą nazywać: Pan naszą sprawiedliwością" (Jr 23, 5-6). - "A ty, Betlejem Efrata, najmniejsze jesteś wśród plemion judzkich! Z ciebie mi wyjdzie Ten, który będzie władał w Izraelu, a pochodzenie Jego od początku, od dni wieczności" (Mi 5, 1). (Patrz. Za 2, 10; 6, 12; 12, 10).
Mesjasz, Syn Boży, jest inną Osobą niż Bóg Ojciec, ale jest Osobą tej samej istoty i natury, co Bóg Ojciec: prawdziwy Bóg z Boga prawdziwego. "Anioł Jej odpowiedział: Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym" (Łk 1, 35). "Gdy Jezus był ochrzczony..., stało się, że się niebo otwarło i zstąpił nań Duch Święty w postaci cielesnej jako gołębica, i rozległ się głos z nieba: Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie" (Łk 3, 21.22). "Jan dał takie świadectwo: Ujrzałem Ducha, który jak gołębica zstępował z nieba i spoczął na Nim.... Ja to ujrzałem i daję świadectwo, że On jest Synem Bożym" (J 1, 32.34). "Ojciec miłuje Syna i wszystko oddał w Jego ręce. (36) Kto wierzy w Syna, ma życie wieczne; kto zaś nie wierzy Synowi, nie ujrzy życia, lecz grozi mu gniew Boży" (J 3, 35-36). "Boga nikt nigdy nie widział, Ten Jednorodzony Bóg, który jest w łonie Ojca, /o Nim/ pouczył" (J 1, 18). "Dlatego więc usiłowali Żydzi tym bardziej Go zabić, bo... Boga nazywał swoim Ojcem, czyniąc się równym Bogu. W odpowiedzi na to Jezus im mówił:... Albowiem to samo, co On czyni, podobnie i Syn czyni.... Albowiem jak Ojciec wskrzesza umarłych i ożywia, tak również i Syn ożywia tych, których chce. Ojciec bowiem nie sądzi nikogo, lecz cały sąd przekazał Synowi... Kto nie oddaje czci Synowi, nie oddaje czci Ojcu, który Go posłał. (J 5, 18-23).
"Odpowiedział mu Piotr: A myśmy uwierzyli i poznali, że Ty jesteś Świętym Boga" (J 6, 69) - (Por. J 8, 19). - "Ja bowiem od Boga wyszedłem... Nie wyszedłem od siebie, lecz On Mnie posłał" (J 8, 42). - (Por. J 8, 58). "Kto Mnie zobaczył, zobaczył także i Ojca... Ojciec, który trwa we Mnie, On sam dokonuje tych dzieł" (J 14, 9-10). "Gdy zaś przyjdzie On, Duch Prawdy... On Mnie otoczy chwałą, ponieważ z mojego weźmie i wam objawi. Wszystko, co ma Ojciec, jest moje. Dlatego powiedziałem, że z mojego weźmie i wam objawi" (J 16, 13-15. - Por. J 16, 27-28).
Św. Paweł apostoł dziękuje Bogu w liście do Kolosan, że "uwolnił nas spod władzy ciemności i przeniósł do królestwa swego umiłowanego Syna, w którym mamy odkupienie... On jest obrazem Boga niewidzialnego... W Nim zostało wszystko stworzone" (Kol 1, 12-16). A w liście do Żydów: "A w tych ostatecznych dniach przemówił do nas przez Syna... On dokonawszy oczyszczenia z grzechów, zasiadł po prawicy Majestatu" (Hbr 1, 2-3).
Unitariusz powracając na łono Kościoła katol. powinien więc przyjąć, że Jezus Chrystus jest jednorodzonym Synem Bożym, który zrodzony jest z Ojca przed wszystkimi wiekami, Bóg z Boga, Światłość ze Światłości, Bóg prawdziwy z Boga prawdziwego, - zrodzony, nie zaś stworzony, - współistotny Ojcu..., przez niego wszystko się stało. Który dla nas ludzi i dla naszego zbawienia z nieba zstąpił i przyjął ciało za sprawą Ducha Świętego z Maryi Panny, i stał się człowiekiem. Który ukrzyżowany został dla nas pod Ponckim Piłatem, umęczony i pogrzebany i trzeciego dnia zmartwychwstał według Pisma; wstąpił na niebiosa, siedzi na prawicy Ojcowskiej i powtórnie przyjdzie sądzić żywych i umarłych, a królowanie jego końca mieć nie będzie.

4. Czy o Duchu św. jako odrębnej Osobie Bożej wspomina Pismo św.?
O Duchu Świętym, jako odrębnej Osobie Bożej wspomina Pismo św. w wielu miejscach. I tak: "Ja zaś będę prosił Ojca, a innego Pocieszyciela da wam, aby z wami był na zawsze - Ducha Prawdy" (J 14, 16.17). "Pocieszyciel, Duch Święty, którego Ojciec pośle w moim imieniu, On was wszystkiego nauczy" (J 14, 26). "Gdy Duch Święty zstąpi na was, otrzymacie Jego moc" (Dz 1, 8; por. Dz 2, 3-4; 13, 2; 19, 2; 19, 6). "Kto ma uszy, niechaj posłyszy, co mówi Duch do Kościołów" (Ap 2, 7). "Podobnie także Duch przychodzi z pomocą naszej słabości" (Rz 8, 26). "Nam zaś objawił to Bóg przez Ducha... Tego, co Boskie, nie zna nikt, tylko Duch Boży. Otóż myśmy nie otrzymali ducha świata, lecz Ducha, który jest z Boga" (1 Kor 2, 10-12). "Zostaliście obmyci, uświęceni i usprawiedliwieni w imię Pana naszego Jezusa Chrystusa i przez Ducha Boga naszego" (1 Kor 6, 11; Por. 1 Kor 12, 11). "Niech każdy z was ochrzci się w imię Jezusa Chrystusa na odpuszczenie grzechów waszych, a weźmiecie w darze Ducha Świętego" (Dz 2, 38). Chrystus "wyniesiony na prawicę Boga, otrzymał od Ojca obietnicę Ducha Świętego i zesłał Go" (Dz 2, 33; por. Dz 5, 3-4). "Bóg naszych ojców wskrzesił Jezusa... Dajemy temu świadectwo my właśnie oraz Duch Święty, którego Bóg udzielił tym, którzy Mu są posłuszni" (Dz 5, 30-32). "Którzy wybrani zostali według tego, co przewidział Bóg Ojciec, aby w Duchu zostali uświęceni, skłonili się do posłuszeństwa i pokropieni zostali krwią Jezusa Chrystusa. Łaska wam i pokój" (1 P 1, 2; por. 1 P 4, 14). "Trzej bowiem dają świadectwo: Duch, woda i krew, a ci trzej w jedno się łączą" (1 J 5, 7-8). "Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego" (Mt 28, 19).
Unitariusz powracając na łono Kościoła katol. powinien przyjąć, że Duch Święty jest trzecią Osobą Trójcy Przenajświętszej, - jednej istoty i natury z Ojcem i Synem, "który od Ojca i Syna pochodzi, (który) z Ojcem i Synem jedną cześć i uwielbienie odbiera, który mówił przez proroków." - Naukę Kościoła kat. o trzech Osobach Boskich w Trójcy Przenajśw., popartą tylu dowodami Pisma św. - powinni unitariusze tym chętniej przyjąć, uznają bowiem wszystko to za prawdę, co zawiera się w Piśmie św.

5. Co rozumiemy przez grzech pierworodny?
Grzech pierworodny jest to brak pierwotnej sprawiedliwości, którą Pan Bóg obdarzył w momencie stworzenia pierwszego człowieka Adama. Gdy Adam zgrzeszył ciężko przez nieposłuszeństwo, stracił pierwotną od Boga otrzymaną sprawiedliwość, stracił ją nie tylko dla siebie, ale i dla wszystkich swoich potomków, czyli dla całego rodzaju ludzkiego. Ten brak pierwotnej sprawiedliwości, przechodzący przez rodzenie na potomków Adama, nazywamy grzechem pierworodnym. Pan Bóg dał pierwszemu człowiekowi potrzebną do zbawienia łaskę uświęcającą, a skoro Adam łaskę tę przez grzech utracił, wtedy nie mógł jej już więcej drugim przekazywać. Dlatego potomek przychodzi na świat bez łaski Bożej, i musi odrodzić się duchowo w "odkupieniu Chrystusowym". "Jeśli kto nie odrodzi się z wody i Ducha Świętego, nie może wejść do królestwa Bożego" (J 3, 5). "Wszyscy dostępują usprawiedliwienia darmo, przez odkupienie które jest w Chrystusie Jezusie. Jego to ustanowił Bóg narzędziem przebłagania" (Rz 3, 23-25). "Jak przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech śmierć, i w ten sposób śmierć przeszła na wszystkich ludzi, ponieważ wszyscy zgrzeszyli" (Rz 5, 12).

6. Na czym polega odkupienie?
Odkupienie polega na tym, że Jezus Chrystus, Syn Boży, stał się człowiekiem, aby złożyć ofiarę Przebłagalną za grzechy ludzkie na drzewie krzyża. Jako Bóg nie mógł cierpieć ani umrzeć. Odkupienie Chrystusowe zapowiadały figury starozakonne, jak baranek wielkanocny, kozioł ofiarny... Pojawienie się Odkupiciela przepowiadali prorocy: Izajasz, Jeremiasz i św. Jan Chrzciciel: "Oto Baranek Boży, który gładzi grzechy świata". Jezus Chrystus sam mówił o sobie: Syn Boży dlatego przyszedł na ziemię, aby życie swoje dał na odkupienie za wielu. "Wszyscy dostępują usprawiedliwienia darmo, przez odkupienie które jest w Chrystusie Jezusie" (Rz 3, 23). "Tego, który grzechu nie zaznał, za nas grzechem uczynił, abyśmy w nim stali się sprawiedliwymi" (por. 2 Kor 5, 21). Jezus Chrystus przyszedł na ziemię "dla zgładzenia grzechów przez ofiarę samego siebie" (por. Hbr 9, 26). "Przez swą krew uwolnił nas od naszych grzechów" (Ap 1, 5). Nie tylko samą nauką, nie samym przykładem swego życia, - ale "odkupił nas Bogu przez krew swoją" (por. Ap 5, 9; 1 Tym 2, 5; 1 P 1, 18; Gal 4, 4; Kol 1. 20).

7. Czego potrzeba do zbawienia?
Nie wystarczy sama wiara ani same dobre uczynki, do zbawienia potrzebna jest nadto łaska Boża, którą utraciliśmy wprawdzie przez grzech Adama, ale Jezus Chrystus wysłużył nam ją na nowo przez śmierć krzyżową. Łaskę Boską nabywamy w sakramentach św. i modlitwie. Sakramenty są nie tylko zewnętrznymi znakami łaski Bożej, lecz przynoszą rzeczywiście łaskę Boską z ustanowienia Jezusa Chrystusa.

8. Co to jest chrzest?
Chrzest jest to pierwszy i najpotrzebniejszy sakrament, który przez polanie wodą, przy użyciu słów przepisanych, oczyszcza człowieka z grzechu pierworodnego i wszystkich grzechów przed chrztem popełnionych, odradza go i uświęca na żywot wieczny oraz wprowadza na łono Kościoła Chrystusowego.
Nie jest rzeczą pewną, czy duchowni wyznania unitariuszy zamierzają w swym obrzędzie spełnić to, co jest niezbędnie potrzebne do zbawienia, odrzucając bowiem grzech pierworodny nie uważają chrztu za niezbędnie potrzebny sakrament. Przeto unitariuszy powracających na łono Kościoła katolickiego należy chrzcić warunkowo, tj. według tej formy: N. N. jeżeli nie jesteś ochrzczony, ja cię chrzczę w Imię Ojca i Syna i Ducha Św.
Co do małżeństw unitariuszy, w obliczu Kościoła katolickiego ważne są tylko związki zawarte przez takich małżonków, z których oboje są unitariuszami od urodzenia (kanon 758).

9. W jaki sposób Jezus Chrystus ustanowił Najświętszy Sakrament Ołtarza?
Jezus Chrystus ustanowił Najświętszy Sakrament Ołtarza przed męką swoją w ten sposób: Przy ostatniej wieczerzy wziął w ręce chleb, błogosławił i dał uczniom, mówiąc: "Bierzcie i jedzcie, to jest ciało moje". A wziąwszy kielich, mówił: "Pijcie, to jest bowiem krew moja" i dodał: "To czyńcie na moją pamiątkę". - Tymi słowy P. Jezus przemienił chleb i wino w Ciało i Krew swoją oraz dał władzę apostołom i ich następcom, aby oni czynili to samo.
Do istoty N. Sakramentu należy prawdziwa i rzeczywista obecność Jezusa Chrystusa oraz przeistoczenie chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusową.

10. W jakim celu ustanowił Pan Jezus Najśw. Sakrament Ołtarza?
Pan Jezus ustanowił N. Sakrament, 1) aby nas wspierał nieustanną swoją obecnością, 2) aby nam dać sposobność ponawiania w sposób bezkrwawy tej ofiary, którą on spełnił krew przelewając na krzyżu, 3) aby stając się pokarmem dusz, łączyć się z nami w Komunii św.
Do Komunii św. należy przygotować się w ten sposób:

1. Należy wyznać na spowiedzi grzechy ciężkie i odprawić zadaną pokutę.
   
2. Wzbudzić akty wiary, nadziei i miłości.
   
3. Prosić o łaskę wytrwania w dobrym.
   
4. Od północy dnia poprzedniego należy być na czczo.

11. Inne nauki Kościoła katolickiego o Mszy św., o sakramentach św., o Kościele, o Tradycji, o tym, komu przysługuje prawo autentycznego tłumaczenia Pisma św., formułkę zaś wyznania wiary - znajdzie unitariusz w części dla konwertytów z wyznania ewangelickiego.

wstecz | spis treści | dalej