Łaska uświęcająca.

1. Usprawiedliwienie człowieka. Oprócz łaski uczynkowej, jaką człowiek otrzymuje dla wykonania poszczególnych dobrych uczynków, Bóg daje nam nadto inną, stałą, która nazywa się uświęcającą.

1. Pojęcie łaski uświęcającej. Łaska uświęcająca jest to nadprzyrodzony i stały dar Boży, który daje człowiekowi nowe życie nadprzyrodzone, czyni go świętym i uzdalnia do zbierania zasług na niebo.
   
2. Działanie łaski uświęcającej. Dusza ludzka ma podwójne życie: przyrodzone, doczesne, ziemskie i nadprzyrodzone, którego udziela jej Bóg tylko dlatego, że ją w dobroci Swojej przeznaczył do nadnaturalnej, wiecznej szczęśliwości w niebie. I właśnie łaska uświęcająca daje duszy to nadprzyrodzone życie, nadzwyczajne siły duchowe i niewysłowioną piękność oraz czyni ją zdolną do uczynków zasługujących na niebo. Podobnie jak dusza daje życie ciału, siły i piękność, tak i łaska uświęcająca daje człowiekowi życie, siły i piękność nadprzyrodzoną. Jeżeli ją człowiek utraci, przestaje być dzieckiem Bożym, umiera dla nieba. Łaska uświęcająca czyni więc duszę ludzką świętą, niewinną, na co wskazuje Pan Jezus w przypowieści o szacie godowej.
   
3. Usprawiedliwienie człowieka. Na tym więc uświęceniu duszy, na tej wewnętrznej przemianie duchowej polega usprawiedliwienie człowieka. Jest to przejście ze stanu grzechu w stan świętości, a odbywa się na mocy zasług Pana Jezusa, który dla naszego zbawienia cierpiał niewysłowione męki i ukrzyżowany wraz ze złoczyńcami poniósł śmierć sromotną na kalwaryjskim wzgórzu. Tę właśnie przemianę duchową ma na myśli św. Paweł, kiedy zwracając się do grzeszników mówi: "Odnówcie się duchem w waszym myśleniu i przyobleczcie się w człowieka nowego, stworzonego według Boga, w sprawiedliwości i prawdziwej świętości" (Efez. 4, 22-24), to znowu uświęconym przywodzi na pamięć: "Zostaliście obmyci, uświęceni i usprawiedliwieni w imię Pana naszego Jezusa Chrystusa i przez Ducha Boga naszego" (I. Kor. 6, 11).
   W usprawiedliwieniu człowiek otrzymuje odpuszczenie wszystkich grzechów ciężkich i darowanie nieodłącznych kar wiecznych. Pozostają natomiast do odpokutowania kary doczesne, które dają człowiekowi sposobność do walki, a więc tym większej zasługi i nagrody u Boga.
   Człowiek ozdobiony łaską uświęcającą staje się dziecięciem Bożym, ponieważ łaska uświęcająca odnawia w duszy nadprzyrodzony obraz Boży i czyni nas uczestnikami Boskiej natury.
   
4. Utrata łaski uświęcającej. Człowiek przez współdziałanie z łaską, przez częste przyjmowanie Sakramentów świętych i spełnianie dobrych uczynków, zachowuje ją i pomnaża, a traci przez każdy grzech ciężki. Grzechy powszednie nie pozbawiają go łaski uświęcającej, ale przyćmiewają jej blask i piękność. Powtarzane" zaś grzechy powszednie i drobne niewierności względem Boga mogą nas doprowadzić do grzechów ciężkich, a tym samym do utraty łaski uświęcającej. Dlatego Pan Jezus ostrzega nas: "Módlcie się, abyście nie ulegli pokusie" (Łuk. 22, 40).
   
5. Pomnożenie łask Bożych. Przez łaskę uświęcającą dusza staje się świątynią Bożą, mieszkaniem Ducha Św., który wraz z łaską uświęcającą daje duszy cnoty teologiczne (wiarę, nadzieję i miłość), cnoty moralne (jak sprawiedliwość, wstrzemięźliwość itd.), dary Ducha Św. (jak dar mądrości, rozumu, rady itd.), i uzdatnia człowieka do wykonania obowiązków względem Boga, względem samego siebie i bliźnich. "Miłość Boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego (tj. łaskę uświęcającą), który został nam dany" (Rzym. 5, 5). Te cnoty i dary są tym dla człowieka, czym wiosła i żagle dla łódki; przy ich pomocy omijamy niebezpieczeństwa, zwyciężamy przeszkody, zdążamy do przystani zbawienia.

2. Uczynki zasługujące i ich utrata. Człowiek, osiągnąwszy usprawiedliwienie przez łaskę uświęcającą, staje się zdolnym do wykonywania uczynków zasługujących na niebo, gdyż "każde dobre drzewo wydaje dobre owoce" (Mat. 7, 17). "Kto trwa we Mnie, a Ja w nim, ten przynosi owoc obfity" (Jan 15, 5). Ten owoc usprawiedliwienia nosi nazwę zasługi. Rozumiemy przez nią wewnętrzną wartość uczynku, która daje człowiekowi prawo do zapłaty, czyli nagrody w niebie.
Tracąc łaskę uświęcającą przez grzech ciężki, równocześnie traci człowiek zasługę zyskaną przez nadprzyrodzone uczynki. "Gdyby sprawiedliwy odstąpił od swej sprawiedliwości i popełniał zło, żaden z wykonanych czynów sprawiedliwych nie będzie mu poczytany " (Ezech. 18, 24). Skoro jednak człowiek zdobędzie z powrotem łaskę uświęcającą, to wraz z nią odzyskuje pełne prawo do wszystkich zasług osiągniętych przed grzechem.
Rozróżniamy tedy ze względu na wieczną nagrodę: 1) uczynki żywe, tj. te, które mają wartość i zasługę nadprzyrodzoną, 2) martwe, tj. dobre, ale jako spełnione w grzechu śmiertelnym, nie uprawniają do nagrody w niebie i 3) umorzone, tj. dobre i spełnione w stanie łaski, ale udaremnione przez następny grzech ciężki. Z chwilą, kiedy grzesznik powróci do stanu łaski, odzyskują one dawną swoją wartość, stają się znowu żywymi niby zwiędły kwiat wstawiony do świeżej wody.
Trzeba pamiętać, że dobre uczynki grzesznika choć nie mają wartości nadprzyrodzonej, to jednak są bardzo pożyteczne, bo zmniejszają albo uchylają kary doczesne, dają prawo do nagrody tu na ziemi, a niejednokrotnie wyjednują u Boga łaskę nawrócenia.

wstecz | spis treści | dalej